Havalandırma Yöntemleri

Havalandırmanın nihai amacı, ev, işyeri, ortak kullanımın olduğu kapalı alanlar (restoran, kafe, hastane, okul vb.), toplu taşıma gibi uzun süre vakit geçirdiğimiz ortamlardaki kirli havayı bertaraf ederek ortama temiz havanın girmesini sağlamaktır. Başka bir deyişle kapalı ortamdaki kirli havanın temiz hava ile sirkülasyonunun sağlanması işlemi.

Bu sirkülasyonu sağlamak için çeşitli yöntemler kullanılabilir. En basit havalandırma yöntemi tabii ki hepimizin her gün ve gün içerisinde birkaç kez yaptığı pencerelerin ve kapıların açılarak ortamın dışarıdaki havayla havalandırılması yöntemi. 

Yüksek teknolojili havalandırma sistemlerini düşündüğümüzde, bu yöntem dışarıdaki havayı doğrudan içeriye aldığı ve herhangi bir filtrelemeden geçirmediği için hava kalitesine bir katkı sağlamıyor. Dışarıdaki hava temizse temiz havayı içeri alıyor. Dolayısıyla bu yöntemin sadece hava akımı işlevini yerine getirdiğini söylemek mümkün.

Havalandırmada kullanılan araç ve yöntemler aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• Havalandırma fanı
• Havalandırma menfezi
• Havalandırma borusu
• Havalandırma cihazları
• Havalandırma sistemleri
• Havalandırma kanalı

Havalandırma Sistemleri Nelerdir?

Havalandırma sistemleri kendi içerisinde kullanım alanları ve amaçlarına göre birden fazla kola ayrılır. En temelde doğal, doğal – mekanik, mekanik olmak üzere üç farklı havalandırma sisteminden bahsedilebilir. 

Doğal Havalandırma 

Doğal havalandırma yönteminden, klasik havalandırma sistemi olarak bahsedilebilir. Binaların yapım aşamasında ön görülerek düzenlenebileceği gibi sonradan da binaya eklenebilen bir havalandırma sistemidir. Proje aşamasında inşa edilecek binanın bulunduğu konumun rüzgar yönü, şiddeti, hava basıncı gibi faktörler tespit edilerek bu noktalara göre düzenleme yapılır. Bu yöntemin temel prensibi dışarıdaki havanın içerideki havayla sıcaklıktan doğan fark sayesinde yer değiştirmesinin sağlanmasıdır. Hali hazırda bu tarz bir düzenlemesi bulunmayan binalarda çapraz pencere konumlandırmasıyla doğal havalandırma sistemi yapılabilir. 

Doğal – Mekanik Havalandırma

Doğal – mekanik havalandırmada iki farklı yöntem karşımıza çıkar. İlki, mekanik girişli doğal çıkışlı (vantilatörlü), ikincisiyse doğal girişli mekanik çıkışlı (aspiratörlü) havalandırma sistemleridir. 

Mekanik Havalandırma

Gelişen teknolojiler sayesinde yüksek verimin alındığı havalandırma sistemidir. Bu tip havalandırmalarda, havanın iki yönlü hareketini vantilatör sağlar. Bu sistem dışarıdan alınan havanın kalitesini arttırmakla kalmaz, içeriye alınan temiz havanın sıcaklık ve nem oranlarını da kontrol edebilmenize olanak sağlar. Mekanik havalandırma, doğal havalandırmaya göre daha modern bir yöntem olarak karşımıza çıkar ve enerji tasarrufunda da faydalı olur.

Havalandırma Fanı Seçimi ve Çeşitleri

Havalandırma sistemlerinde sıklıkla kullanılan havalandırma fanlarının doğru seçimi için dikkat edilmesi gereken belirli başlı ölçüler ve buna göre yapılacak hesaplamalara ihtiyaç vardır. Bunlar, odanın hacmi, nem kapasitesi, kirlilik ve kötü koku yoğunluğu gibi faktörler. Bu faktörler profesyonel ekiplerce ölçümlenerek hesaplanıyor ve fanın kapasitesi netleşiyor.

Fanlar, taze hava kaynağının en uzağındaki duvar, pencere veya tavan gibi yerlere konumlandırıldığında doğru fan kurulumunun yapılmış olacağını söyleyebiliriz. Mümkünse kötü kokulara neden olan alanlarda kokunun kaynağına en yakın üst noktaya fan yerleştirilmeli. Çünkü hava hareketi yukarı yönlü olmaktadır.

Duvarın üst noktası ya da tavanda bulunan menfezler ile ortamdaki hava sirkülasyonu sağlanır. Banyodaki fanların ise yüksekte konumlandırılması önerilir. 

Havanlandırma Fanı Çeşitleri

1. Aksiyal Fanlar

Düşük basınçlı ve yüksek hacime sahip olan havayı dışarı tahliye etmek için tasarlanan aksiyal fanlar, 300 derece sıcaklığa en az 3 saat dayanabilecek türde üretildiği için duman tahliyesi için de kullanılır.  Genellikle kapalı otoparklarda kullanılan aksiyal fanlar, patlayıcı ve parlayıcı madde transferi gerçekleştirilen alanlarda da tercih edilir. Duvar, pencere, kanal ve tavan uygulamalarına uygundur.

2. Kanal İçi Radyal Fanlar

Bu tarz havalandırma fanı,  güçlü radyal çarkı ve özel yapısı sayesinde hava çekmeyi mümkün kılarken kanal uygulamasına uyumludur. 

3. Radyal Fanlar

Bir başka havalandırma fanı olan radyal fanlar, uzun tahliye mesafesi bulunan alanlarda kirli havayı güçlü bir şekilde tahliye etmek ve kanal dirençlerini sorunsuz bir şekilde yenmek için üretilmektedir.

Havalandırmanın Amaçları

İnsanların bir arada bulunduğu ortamlarda ısı, karbondioksit gazı ve kötü kokular kaçınılmaz oluyor. Havalandırma sistemleri, kalabalık ortamlarda havada kirliliğin önüne geçmek için ortama yeterli miktarda taze hava akışının sağlanmasını amaçlar. Hem çalışma alanlarında hem de topluca bulunan ortamlarda ihtiyaç duyulan havalandırma sistemlerinin düzgün bir şekilde çalışabilmesi için:

• Ortama gerekli taze hava girişinin mutlaka yapılması
• Ortamda rahatsızlık yaratacak hava akışının olmaması
• Havalandırma sisteminin ortam havasını düzenli bir şekilde dağıtıp toplaması
• Vantilatörlü tesislerde sessiz çalışmanın sağlanması 
• Yangın ve patlama risklerini ortadan kaldırmaya yardımcı olma

Havalandırma Sistemlerine Neden İhtiyaç Var?

1. İnsanların solunum yapmaları, terlemeleri, ısı yaymaları, tütün ürünü kullanmaları çevrelerine koku yaymaları gibi hava kalitesini düşüren durumların havadan bertaraf edilmesi,
2. Endüstriyel işletmelerin tüm süreçlerinde meydana gelen zararlı tozların, gazların, kimyasalların ve kokuların giderilmesi ve sağlıklı bir çalışma ortamına sahip olmak,
3. Gıda ürünlerinin saklandığı gıda depolarında sıcaklık ve nem kaynaklı bozulmaların önüne geçmek,
4. İş koluna bağlı olarak ağır koku yayan malzemelerin bulunduğu alanlarda, kokunun tüm alana yayılmasını engellemek 

gibi gerekliliklere yer vermek mümkün.

Havalandırma Sistemleri Nerelerde Kullanılır? 

Havalandırma sistemlerinin tabii ki öncelikle en özel ve bireysel yaşam alanı olan evlerde kullanıldığı söylenebilir. Evlerde kullanılan temel havalandırma örneklerine banyo havalandırma fanı, doğalgaz havalandırma menfezi ve davlumbazlar verilebilir. Son dönemlerde üretilen ev tipi hava temizleyicilerden söz edilebilir. Kısacası ev sahiplerinin beklenti ve bütçesine göre doğal veya daha mekanik havalandırma sistemleri tercih edilebilir.

Evlerin dışında sosyal hayatın büyük bir kısmının geçtiği toplu alanlarda daha çok temiz havaya ihtiyaç duyulur. Çok sayıda insanın uzun saatler aynı ortamda çalışmak durumunda kaldığı ofisler ve fabrikalarda, devlete bağlı kamu kurum ve kuruluşlarında, hastanelerde, iş yerleri ve okullarda, alışveriş merkezlerinde, mağazalarda hatta havanın çok basık olduğu kapalı otoparklarda havalandırma sistemlerini görmek mümkün.

Özellikle aynı anda çok fazla insanın bulunduğu kapalı ortamlar bakteri ve virüslerin buluşması için zemin hazırladığı düşünüldüğünde bu tip ortak yaşam alanlarında havalandırma sistemlerinin kullanılmasının hava kalitesini yükselteceği için daha uzun zaman vakit geçirilebilir kılıyor.

Havalandırma Sistemi Avantajları Nelerdir?

Öncelikle temiz, doğru sıcaklık ve neme sahip hava sağlık açısından insan hayatı için oldukça önem taşır Günümüzde birçok solunum yolu hastalığına bakıldığında çoğunluğun hava kirliliği kaynaklı olduğunu söylemek mümkün. Havalandırma sistemleri, kapalı mekanlardaki kirli havaya bağlı hastalıklardan korunmakta büyük önem taşıyor.

Özellikle ağır sanayi üretimlerinin olduğu fabrikalarda havanın, kir, toz, duman ve zehirli gazlardan arındırılması, çalışanlara sağlıklı ve temiz bir çalışma ortamı yaratılması açısından havalandırma sistemlerinin avantaj sağladığı ölçümlenebilir.  

Üretimin yapıldığı endüstriyel alanlarda, okullarda, iş yerlerinde, alışveriş ve restoran gibi ortak kullanım alanlarında konumlandırılan havalandırma sistemleri, sağladığı hava sirkülasyonun yanı sıra binadaki nem oluşumunu da azaltır. Bu sayede insan hayatı için oldukça zararlı olan küflenme sorunun da önüne geçer. 

Uzmanlar, küflü ortamlarda uzun süre bulunulduğunda astım, bağışıklık sisteminin zayıflaması, üst solunum yolu enfeksiyonları ve hatta kansere varan hastalıklara davetiye çıkarıldığını belirtiyor. Bu bilgiler ışığında insan hayatı için son derece önemli olan sağlığın korunmasında havalandırma sistemleri büyük bir avantaj sağlıyor.