Karanlık Fabrika Nedir?

Karanlık fabrika tamamen otomatik sistemler içeren ve insan iş gücüne ihtiyaç duyulmayan yapılardır. Yalnızca otomatik sistemler ile donatılan bu fabrikalarda, makineler 24 saat boyunca hiçbir şekilde duraksama olmadan üretim yapar. Makinelerin otomatik davranışları için herhangi bir ışık gerekmediğinden bu fabrikalarda karanlık bir ortamda üretim gerçekleşir. Bu sayede, karanlık fabrika nedir sorusunun yanıtı verilmiş olur. 

Klasik fabrikalarda operasyonu sürdürmek, parçaları kaldırmak vb. proseslerdeki işlemler tipik olarak insan gücü ile yönetilir. Bu fabrikalarda işçilerin çalışması mevcut yapılarından ötürü zaruridir. Bugün tüketim sektörünün aktivitesi ile arz ve talep arasındaki farkın büyümesini önlemek için çeşitli fabrikalar, karanlık üretim yapmaya başlamıştır. Karanlık fabrika üretimindeki hammaddenin fabrikaya girişinden ürünün çıkışına kadar olan sürede yok denecek kadar az sayıda insan gücüne ihtiyaç duyulur. 

Karanlık Fabrika Fikri İlk Ne Zaman Ortaya Çıktı?

Sanayi 4.0 ile adından sıklıkla bahsettiren karanlık fabrika ilk olarak Philip K. Dick’in 1955 tarihinde yayınlanan “Autofac” isimli öyküsünde tamamen otonom şekilde faaliyet gösteren fabrika tanımı ile bahsedilmiştir. 1982 senesinde ise, bu fikri hayata geçirerek ilk karanlık fabrika kuran şirket General Motors olmuştur.

Otomosyon ve robot teknolojisinin henüz gelişmediği dönemde Amerika’nın Michigan Eyaletindeki Saginaw kentinde geleceğin fabrikasının kurulması planlanmış. Ancak insan gücünün yerini tamamen makinelere bırakma endişesinden ötürü fikir tam olarak gerçekleşmemiştir. 1992 senesinde “geleceğin fabrikası” olarak söz edilen karanlık fabrika tamamlanamadan kapanmıştır.

30 yıldan sonra General Motors karanlık fabrika sistemi için yeniden bir adım atmıştır. Bu tarihlerde FANUC ile birlikte hareket etmeye başlamıştır. Karanlık fabrika örneklerinin en bilineni ise, Japonya’da bulunan robot üretim fabrikası olan FANUC’un 1 ay boyunca müdahale edilmeden çalışma yürütmesidir.

Dünyadaki Karanlık Fabrikalar Neler? 

Üretime ve insanlara faydaları anlaşılan karanlık fabrikaların kurulma talebi oldukça fazladır. Dünyada yıllardır faaliyet gösteren karanlık fabrikalar da göz önünde bulundurulduğunda bu istek daha da artmakta.  Dünyadaki karanlık fabrikalar aşağıdaki gibidir:

Fanuc

Dünyadaki karanlık fabrikalar arasında ilk sırada Fanuc yer alır. Bu fabrikada 2001 senesinden bugünlere kadar robotlar, robot üretimi gerçekleştirir. Fabrika 1 ay boyunca insan müdahalesine ihtiyaç duymaksızın çalışmasını sürdürebilir. 

Adidas, Speed Factroy Tesisi

Ayakkabıların robotlar tarafından üretildiği Speed Factroy Tesisi de karanlık fabrika örnekleri arasında bulunur. 160 insanın çalıştığı bu tesiste 2017 senesinden bu yana 50 bin çift ayakkabı üretilmiştir. Speed Factory tesisi ile Çin’de bulunan üretime kıyasla daha verimli, ucuz ve hızlı üretim yapılıyor. 

Siemens Amberg Fabrikası 

Dünyadaki ilk karanlık fabrika arasında sayılan Almanya’daki Siemens Amberg Fabrikasında üretim faaliyetlerinin %75’i makineler ve bilgisayarlar tarafından gerçekleştirilir. %25’lik bir bölümünü ise insan gücü gerçekleştirir. 

Changying Precision Technology Company

Çin’de bulunan telefon parça üreticisi Changying Precision Technology Company, karanlık fabrikalar ile üretim gerçekleştirir. Fabrikada bulunan makinelerden insansız kamyonlara ve depo ekipmanlarına kadar her ihtiyaç bilgisayarlar aracılığıyla kontrol edilir. 

Philips 

Hollanda’da philips karanlık fabrikasında 128 robot ile 9 insan tıraş makinesi üretimi yapıyor. Buradaki 9 insanın görevi ise, yalnızca kalite kontrolü yapmakla sınırlı kalıyor. 

Türkiye’de Karanlık Fabrika Var mı? 

Türkiye de ki karanlık fabrikalar ilk 14 Mart WIN EUARASIA 2019 Fuarı’nda konuşulmuştur. Endüstri 4.0 Festival Alanı, ülkemizin ilk Endüstri 4.0 konseptine sahip olan Canlı Üretim Hattına ev sahipliği yapmıştır. Bu alanda ise, Türkiye’nin ilk karanlık fabrikasının inşasını yapabileceği kaydedilmiştir. 

Karanlık Fabrikalarda Yapılan Üretimin Faydaları

Karanlık fabrikalar üretimde insan gücüne ihtiyaç duyulmadan tamamen makineler aracılığı ile faaliyet gösterir. Bu durum ise, üretime ve insan gücüne birçok faydayı beraberinde getirir. Karanlık fabrikalar ile yapılan üretimin faydaları aşağıda yer alır. 

Karanlık Fabrika İle Artan verimlilik

Karanlık fabrikaların sisteminde yalnızca robotik elemanların bulunması zaman açısından çalışma saatinde artış sağladığı gibi kusurlu parça oranındaki azalışı sağlayarak fabrikanın verimliliğini de arttırır. 

İş Gücü Maliyetinde Azalma

Karanlık fabrikanın sistemi ile pek çok insan tarafından yapılan iş tek bir makineye bağlı yapılır. Bu durum ise, yalnızca ve bakım onarım maliyetleri ile fabrikayı işletme olanağı sağladığından iş gücü maliyetini büyük oranda azaltır. 

Ekipman İşletimini artırma Adına İş Gücüne Duyulan Gereksinimde Azalma 

Karanlık fabrikasyon sistemi ile insan gücüyle çalışma durumu karşılaştırıldığında ekipmanların kullanımı konusunda çıkan ölü zamanın ortadan kaldırılması sağlanır. 

Şirketteki Yüksek Vasıflı İnsanların İşine Odaklanması ve Becerilerini Kullanabilmesi 

Karanlık fabrika sürecinde fabrikaların yönetiminde ve sistemin ar-ge bölümünde bulunan vasıflı insanların, bakım onarım ve sistem işleyişindeki sıkıntıların haricinde, bir şeyleri kontrol etmelerine gerek duyulmadığından çalışanlar bilgi birikimlerini daha doğru kullanabilirler. 

Enerjide Verimlilik Sağlamak

Karanlık fabrikalar ile yapılan üretiminin faydalarından biri de enerjide verimlilik sağlamasıdır. Sisteme bakıldığında daha çok enerjiye bağlı olduğu düşünülse de verimlilik arttığından ürün çıktısı ve kullanılan enerji oranlandığında ürün başına ayrılan imalat enerjisi de otomatik olarak azalır. Bu durum ise, enerjide büyük oranda verimlilik sağlar. 

Artan Verimlilikle Rekabet Avantajı

Üretim sektöründe bulunan firmaların en önemli gayesi, hiç şüphesiz, aynı sektördeki şirketlerle olan rekabetidir. Söz konusu rekabette karanlık fabrika sistemi, üretim hızını büyük ölçüde etkilediğinden daha çok ürün ortaya koyarak fazla satış miktarı sağlar. Bu durum ise, fabrikalarla yapılan rekabette karanlık üretimin olduğu işletmelerin bir adım öne çıkmasını sağlar. 

Karanlık Fabrika Hangi Avantajları Sunar?

Karanlık fabrika sistemi firmalara birçok avantajı beraberinde getirir. Söz konusu ışığa ihtiyaç duymayan fabrikaların sunduğu avantajların bazıları şöyledir:

• Karanlık fabrikanın sistemi ile tüm süreç otomatik gerçekleştiğinden üretimde baştan sona şeffaflık mümkün olur. 
• Arıza giderme süreçleri diğer fabrikalara kıyasla daha kısa ve etkin sürer. Bu durum ise zaman kaybedilmeden çalışılmasını mümkün kılar. 
• İş kazaları gibi olumsuz sonuç doğuran tüm durumlar engellenir. 
• Karanlık fabrikalar ile üretilen ürünlerin hem verimliliği hem de kalitesi artar. 
• Üretim süreçlerinde meydana gelen insan kaynaklı hatalar tamamen ortadan kalkar. 
• Karanlık fabrika sisteminde kapsamlı veri toplama ve raporlama ile meydana gelebilecek muhtemel hatalar anlık olarak tespit edilir.