Yaşam alanlarının her mevsimde belirli sıcaklık derecelerinde olması gerekir. Bu değerin korunması için de yapılardaki ısının yaklaşık 22°C’de kalmasının ideal olduğu söylenir. Isısal konfor olarak adlandırılan bu koşulu sağlayabilmek ise her zaman mümkün olmaz. Isı kaybını önleyen uygulamalarla yapının ideal sıcaklıkta kalması sağlanabilir. Bunun için de öncelikle ısı kaybı hesabı hakkında detaylı bilgiye sahip olmak gerekir. 

• Tesisat kurulumundan önce ortamın ısı kaybı hesabının yapılması gerekir.
• Yaşam alanınızda ısı kaybına neden olan birden fazla etken vardır.
• Isı kaybının hesabı farklı birkaç yol ile yapılabilir.
• Isı kaynının önüne geçebilmek için farklı yöntemler vardır.

Yapılarda Gerçekleşen Isı Kaybı Nedir?

Binalarda ısı kaybı, ideal sıcaklık derecesinin farklı etkenlere bağlı olarak azalmasına verilen isimdir. İnsanlar, konforlu bir yaşam sürebilmek için belirli bir ısı ve nem değerine ihtiyaç duyar. Ancak kış aylarında soğuyan yazın ise ısınan havadan dolayı yapılardaki sıcaklık değerleri de değişiklik gösterir. Bu durum, yapıları meydana getiren bölümler üzerinde de etkili olur. Kolon, kiriş, perde ve döşeme gibi unsurlar, binalardaki ısının değişimine sebebiyet verir. Bunlara ek olarak duvar boşlukları da ısı kaybına yol açar. 

Dış duvarda kullanılan yapı malzemelerinin ısı iletkenlik değeri, kaybın meydana gelmesinde rol oynayan bir etkendir. Tuğla, gaz beton, çelik, ahşap gibi materyaller farklı ısı yalıtım değerlerine sahiptir. Yapının dışını oluşturan bu malzemelerden dolayı ısı değişimleri meydana gelir. Ayrıca pencereler ve kapılar da bahsi geçen kaybın oluşmasında etkilidir. Isı kayıplarının giderilmesi için ise her mevsimde farklı bir yöntem tercih edilir. Örneğin; kış aylarında kalorifer ve kombi kullanımına başvurulur. Sıcak yaz günlerinde ise klima gibi cihazlarla ısı seviyesinin dengede kalması sağlanır. 

Isı Kaybı Neden Olur?

Termodinamiğin ikinci yasası gereği ısı, yüksek sıcaklıktan düşüğe doğru transfer olur. Bu durum, yaşam alanlarının belirli bir süre sonra soğumasının başlıca nedenidir. Binanın içi ve dışı arasında sıcaklık farkı, ısının yer değiştirmesine sebebiyet verir. Buna bağlı olarak da iç mekânlarda ısı kayıpları oluşur. Isıtma sistemi çalışmadığında içinde bulunduğunuz ortamın belirli bir süre sonra sahip olduğu sıcaklığı kaybetmesi, bu yasanın temel mantığından kaynaklanır. 

Isı kaybı dendiğinde akla sadece yapılardaki soğumanın gelmesi son derece doğaldır. Ancak bu durumun etkilerine sıcak havalarda da rastlamak mümkündür. Isı kaybı kendisini her mevsimde farklı biçimlerde gösterir. Örneğin; klima gibi iklimlendirme cihazlarını kapattıktan sonra odanın hızlı bir şekilde yeniden ısınmaya başladığını hissedebilirsiniz. Bu duruma yol açan unsur da termodinamiğin ikinci yasasıdır. 

Isı Kaybı Hesabı Nasıl Yapılır?

Yapılardaki ısı dengesini korumak adına kayba neden olan hususların belirlenmesi ve gereken önlemlerin alınması mühimdir. Bunun için de öncelikle ısı kaybı hesabının yapılması gerekir. Bu hesapları yapabilmek için yapının mimari projesindeki sayısal veriler göz önünde bulundurulur. Ayrıca binalardaki ısı kaybını ölçmek için farklı hesaplama yöntemlerini kullanmak mümkündür. Söz konusu hesabı mühendislik yoluyla yapabileceğiniz gibi pratik yöntemleri de tercih edebilirsiniz. 

Mühendislik Yoluyla Yapılan Hesap

Mühendislik yoluyla ısı kaybı hesabı formülünde yönetmeliklerde yer alan rakamlardan yola çıkılır. Yapıların ideal ısısını gösteren rakam, farklı etkenlere bağlı olarak belirlenir. Belirlenen değere göre hesaplama yapmak bu sayede mümkün olur. Ayrıca binanın yapımında kullanılan malzeme de ısı kaybı hesabında belirleyicidir. Gazlı beton ve çelik gibi yapı malzemelerinden her birinin farklı değerlere sahip olduğunu söylemek mümkündür. 

Mühendislik yoluyla yapılan ısı kaybı hesabında, yapıdaki her bölüm için ayrı ayrı cetveller doldurulur. Bu cetvellerin arasında; radyatör ve teferruatı, kayıp değerleri hesabı ve boru hesabı yer alır. Isı kaybı hesabı cetveline göre hesaplama yapılırken duvar – döşeme kalınlıkları ve dış duvar – döşeme pencere alanları göz önünde bulundurulur. Radyatör ve teferruatı cetveli ise kaybı hesapladıktan sonra mekâna yerleştirilecek ısıtma sisteminin detaylarını ortaya çıkarır.

Pratik Yolla Yapılan Hesap

Pratik ısı kaybı hesabı yapmak için öncelikle yapıya ait bazı verilerin bilinmesi gerekir. Bu sayısal verileri formüle yerleştirdiğinizde binanın ısı kaybı ortaya çıkar. Söz konusu hesaplamada iletimsel ısı kaybı formülünden yararlanılır. İletimsel ısı kaybı, yapı bileşenlerindeki sıcaklık geçişine verilen isimdir. Isının odaların iç duvarından binanın dış yüzeyine doğru hareketi iletimsel kaybı oluşturur. Bu değerin tespit edilmesinde kullanılan formül ise şu şekildedir: 

Isı Kaybı Miktarı = Yüzey Alanı x Toplam Isı Geçiş Katsayısı x Yapı Bileşenlerinin İki Tarafındaki Sıcaklık Farkı 

Toplam ısı geçiş katsayısı, farklı bileşenlerden meydana gelen yapılardaki sıcaklık farkını ayırt etmeyi sağlar. Delikli tuğla, iç ve dış sıva gibi unsurların kalınlıkları birbirlerinden farklıdır. Söz konusu durum, metrekare başına yaklaşık 1 derecelik sıcaklık farklarının oluşmasına yol açar. Bu nedenle hesaplamada binada yer alan bileşene uygun katsayının kullanılması önem taşır. 

Isı Kaybı Hesaplama Programları Nelerdir?

Binalardaki ısı kaybını hesaplamak, kimi zaman zorlayıcı olabilir. Yapıya ait birçok veriyi baz alarak yapılan hesaplamalarda yanılma payı bulunur. Bu payı azaltmak için kullanabileceğiniz gelişmiş programlar mevcuttur. Isı kaybı hesabı programı, verileri ilgili alanlara kolaylıkla aktarmanıza ve değeri kısa sürede öğrenmenize olanak tanır. Bu programlarda binanın dış sıcaklığı, kapı ve pencere sayısı gibi verileri tek tek girmenize gerek kalmaz. Üstelik ısı kaybı hesabı Excel üzerinden yapılabilir ve sonucun çıktısı alınabilir. NZN Isı Kaybı Hesap Yazılımı, Microsoft Excel aracılığıyla işlem yapma şansı veren programların arasında yer alır. 

Isı Kaybını Önlemek için Neler Yapılabilir?

Yaşam alanlarınızın her mevsimde ideal sıcaklıkta olması için ısı kaybını minimum seviyeye indirmelisiniz. Bunun için alabileceğiniz çok sayıda önlem bulunur. Bunlardan ilki, binanın dış duvarlarına izolasyon yaptırmak olabilir. Isı kaybını azaltmak adına izleyebileceğiniz diğer yollar ise şunlardır: 

• Isı Yalıtım Levhaları: Isı yalıtım levhası, radyatörlerden çıkan sıcaklığın dışarıya iletilmesini önler. Kalorifer peteklerinin arkasına yerleştirilen bu levhalarla yaşam alanlarınızın ideal sıcaklıkta kalmasını sağlayabilirsiniz. 

• Çatı Yalıtımı: Isı kaybını artıran etkenlerden biri de çatıdaki boşluklardır. Özellikle en üst katta oturanlar çatıdan kaynaklanan ısı kayıplarına karşı bir önlem almalıdır. Bu alana yapılacak yalıtımla binadaki ısı kaybını azaltmak mümkün olur. 

• Pencere ve Kapı Yalıtımı: Pencereler ve kapılar ısı kaybının artıran boşlukların arasında yer alır. Bu bölümlerde çift cam kullanmak en sık başvurulan önlemlerden biridir. Ayrıca ilgili bölümlerin hava alan kısımlarını uygun malzemelerle doldurmak da ısı kaybını azaltabilir.

• Termostatik Vana Kullanımı: Odanın soğuması gibi aşırı ısınması da istenmeyen durumlardan biridir. Yalıtımlı yapılarda kombi düşük seviyelerde çalışsa dahi yeterli ısınma sağlanır. Yaşam alanlarınızda gereğinden fazla sıcaklık oluşmasını ve ısı kaybını önlemek için termostatik vana kullanabilirsiniz. 

• İklimlendirme Cihazlarının Bakımı: Isı kaybına neden olan hususlardan biri de kombi ve klima gibi iklimlendirme cihazlarının görevini yeterince yerine getirememesidir. Soğuk kış günlerinde ve yazın en sıcak zamanlarda kullandığınız bu cihazların bakımlarını yaptırarak ısı kaybını azaltabilirsiniz. 

Herhangi bir işlem gerçekleştirmeden evvel ısı kaybına neden olan faktörleri belirlemenizde fayda vardır. Söz konusu önlemleri aldığınız takdirde binanızdaki ısı kaybını azaltmanız mümkün hâle gelir. Bunların yanı sıra yukarıda yer alan yöntemleri uygulayarak enerji tasarrufu da sağlayabilirsiniz.