Sıcaklık Nedir?

Sıcaklık terimi çoğu zaman ısı ile bağdaştırılır. Fakat ısı ve sıcaklık aynı şeyi ifade etmezler. Bu yüzden de arasındaki farkları bilmemiz gerekiyor. Aksi takdirde aralarındaki bağı karıştırabiliriz. Sıcaklık konusunda söyleyebileceğimiz şeylerden ilki ısı yoğunluğu olduğudur. Açıklık getirebileceğimiz bir diğer konu ise sıcaklığın bir enerji çeşidi olmadığıdır. 

Bakıldığı zaman ısı ve sıcaklığın arasındaki farklar oldukça nettir. Bir maddeye ısı verilmeye başladığı zaman maddenin tanecikleri hızlanır ve sıcaklığı ortaya çıkarır. Isı ile sıcaklığın arasındaki en net farklardan biri budur. Ayrıca ısı aktarımı yapıldığı zaman da ortaya bir enerji çıkar. Isının bir enerjisi olduğunu kanıtlayan özelliği de bu şekilde öne çıkar. 

Sıcaklık kavramı genel olarak maddelerin taneciklerinin hızlanması ile meydana gelir. Fakat bunun için belirli bir ısıya ihtiyaç duyar. Yani diyebileceğimiz her ne kadar birbirlerinden farklı olsa da sıcaklığın ve ısının arasında bir ilişki bulunuyor. 

Isı Nedir? 

Isı ve sıcaklık terimlerini duymaya alışık olsak da onları tanımlayacak net bir tanımlamaya ihtiyacımız vardır. Yazımızın bir kısmında sıcaklığın tanımına yer verdik şimdi sıra ısıda. Sizlere sıcaklığın bir değer olduğunu söyledik. Peki ya ısı nedir? Isı sıcaklıktan farklı olarak bir nesnenin sahip olduğu enerji miktarına verilen tanımlamadır. Bu yüzden de ölçü birimi vs. sıcaklık teriminden farklı olarak gösterilir. 

Joule, ısının birimi olarak ele alınır ve kabul edilir. Fakat tabi ki de ölçüm işlemleri joule üzerinden hesaplanmaz. Bu yüzden ısıyı ölçmek istiyorsanız kalorimetre adı verilen cihazları kullanmalısınız. Isı hayatımızın her alanında karşımıza çıkabiliyor. Matematikte bile ısının kendine has bir karşılığı bulunur. Bu yüzden ısı matematik dilinde karşımıza ‘’Q’’ olarak çıkar. 

Her canlı için gerekli olan ısı bizler için de bir ihtiyaçtır. Isı sayesinde evlerimizi, iş yerlerimizi vb. haneleri rahatlıkla ısıtabiliyoruz. Bu konuda ön plana kombi ve klima gibi cihazlar çıkıyor. Evlerimizde bulunan ısıtma cihazları ortama gerekli ısıyı vererek sıcak bir hava ortamı yaratıyorlar. Bu şekilde konforlu iç mekâna sahip olabiliyoruz. 

Öz Isısı Nedir?

Öz ısı adı verilen terim ısının farklı bir hali olarak karşımıza çıkar. Öz ısının ısıdan farklı olan özellikleri arasında maddeler göz önüne gelir. Genel bir tanım yapmamız gerekirse öz ısı, saf bir maddenin sıcaklık değerini bir derece arttırmak için gerekli olan ısı miktarına verilen addır. Her enerjinin bir gösterimi olduğu gibi ısının da kendine özel bir tanımı olduğundan bahsettik. 

Bu olay öz ısıda da aynı şekildedir. Herhangi bir işlem veya tanımlamada öz ısının sembolü karşımıza ‘’C’’ olarak çıkar. Bunun yanında öz ısı hesaplamak istiyorsanız kullanmanız gereken formül ‘’Q = m*c*Δt’’ şeklindedir. 

Öz ısıya bir örnek vermek gerekirse verilecek örneklerden en iyisi denizlerdir. Her maddenin kendine özel bir öz ısısı bulunur. Bu yüzden ısınma ve soğuma süreleri arasında farklılıklar bulunur. Vereceğimiz örnek de aynı bu şekildedir. Yaz ayları geldiğinde denizlerin öz ısısı yüzünden su geç ısınır ve geç soğur. 

Isı Ve Sıcaklık Arasındaki Fark

Isı ve sıcaklığın arasındaki farkların net bir şekilde anlaşılabilmesi için örnek vermek en iyi yol olacaktır. Bir katı maddeye ısı verilirse maddenin sıcaklığı artmaz. Fakat sıvı haldeki maddeye ısı verilirse sıcaklık kaynama noktasına gelene kadar artacaktır. Bu olay sıcaklık ve ısı arasındaki olayın farkını anlamamız için verilebilecek en net örneklerden biridir. 

Isının enerji çeşidi, sıcaklığın ise bir ölçüm olduğundan bahsetmiştik. Arasındaki farklardan bir tanesi de ölçülme şekilleridir. Isı kalorimetre kabı ile ölçülürken sıcaklık ölçümü termometre ile yapılır. Bunun yanında matematik ve fizik konularındaki gösterimleri de farklarının anlaşılması için ayrılmıştır. Isı birimi karşımıza kalori(cal, Joule) olarak, sıcaklık birimi ise derece olarak karşımıza çıkar. 

Sıcaklık ve ısı arasındaki farklardan öne çıkan bir örnek olarak hal değişimini ele alabiliriz. Hal değişimi daha çok ısı ile alakalı olsa da sıcaklığın ve ısının arasındaki etki farkını ortaya çıkarıyor diyebiliriz. Peki, hal değişimi nedir? Hal değişimi ısının maddeler üzerindeki etkisine verilen addır. Yaz ayalarında dışarıda kalan suların zamanla buharlaşıp azalması hal değişimine verilebilecek en net örneklerden birdir. 

Isı Ve Sıcaklık Arasındaki İlişki Nedir?

Sıcaklık ve ısı arasındaki ilişki bakıldığı zaman aynı gibi gözükür. Fakat bahsettiğimiz üzere bu tanımlama yanlış bir şekilde açıklanıyor diyebiliriz. Yani konuyu özetlemek gerekirse ısısı fazla olan bir cismin sıcaklığı fazla, ısısı az olan bir cismin sıcaklığı da az olur. Her ne kadar birbirleri ile bağlantılı olarak görünseler de bu olay sıcaklık ve ısının ilişkisi olarak görülür. 

Maddelere etki eden ısı sıcaklık konusunda da değişime neden olur. Katı, sıvı ve gaz olarak karşımıza çıkan madde halleri, ısı ile birlikte değişim gösterirler. Maddelerin tanecikleri ısıya maruz kaldıkları zaman hızlanırlar. Bu da maddenin sıcaklığının artmasına sebep olur. Yani ısı ve sıcaklığın arasındaki ilişki çoğunlukla maddeler üzerinde meydana gelir. 

Isı ve sıcaklığın arasındaki ilişkiye verilebilecek örneklerden bir tanesi de oda sıcaklığı olur. Evlerimizde kullandığımız ısıtma sistemleri sıcaklık ve ısı arasındaki ilişkiyle bağlantılıdır. Isınmak için kullandığımız kombi ve klimalar bir süre boyunca etrafa ısıyayarlar. Bu sayede ortam sıcaklığı artar ve sabit bir seviyede tutulur. 

Isının Maddeler Üzerindeki Etkisi

Isının maddeler üzerindeki etkisini incelememiz için maddenin üç halini ele almalıyız. Katı haldeki bir maddeye ısı uygulanırsa taneciklerinde hareketlenme başlar ve sıcaklık değeri artmaya başlar. Isı verilen süre ne kadar uzarsa madde hal değişimine o kadar yaklaşır. Daha sonra tanecikler hızlanır ve maddenin sıvı hali ortaya çıkar. Tabi ki de bu olay bütün katı maddelerde görülmeyebilir. 

Maddenin sıvı halinde de mantık aynı şekilde incelenir. Belirlenen sıvıya ısı verilmeye başlar ve tanecikler hızlanır. Hızlanan taneciklerin sıcaklık değeri artmaya başlar. Bu olay sıvı maddenin gaz haline geçene kadar da devam eder. Bir yandan da sıvı halde bulunan maddenin sıcaklığı gaz hale geçene kadar artmaya devam eder. 

Bahsettiğimiz üzere her maddeye uygulanan ısı dönüşüme neden olmaz. Katı halden sıvı hale geçen maddelerin tanecikleri ısı ile birlikte birbirlerinden ayrılırlar. Fakat bazı maddelerde bu tanecikler oldukça güçlü bir şekilde birbirlerine tutunulurlar. Bu yüzden de katı halden sıvı hale geçmeleri daha da zor bir hale gelir.