Sıhhi Tesisat Nedir?
Yerleşim alanları, sanayi bölgeleri ve daha pek çok alanda temiz suya gereksinim duyulur. Sıhhi tesisat, temiz suyun bağlantı noktaları üzerinden kullanım yerlerine iletilmesini sağlayan bir altyapı sistemidir. Bu uygulama sayesinde aynı zamanda kirli suyun binadan tahliye edilmesi de sağlanır. Sıhhi tesisat sistemi, ihtiyaç duyulan suyu temin etmenin yanı sıra ısıtma, depolandırma, basınçlandırma ve dağıtım gibi fonksiyonlara da sahiptir. Sıhhi tesisat ne demek sorusu, kısaca suyu kaynağından kullanım alanına taşıma ve tahliye etme işlevi gören boru sistemi şeklinde yanıtlanabilir.
- Sıhhi tesisat yaşam alanlarının neredeyse tamamında mevcut bir sistemdir.
- Sıhhi tesisatın alanında uzman ekiplerce döşenmesi gerekir.
- Tesisatın kurulumunda seçilen malzemelerin kalitesi sistemin ömrünü belirler.
- Sıhhi tesisatın düzenli aralıklarla temizlenmesi gerekir.
Sıhhi Tesisat Neden Önemlidir?
Yapıların temiz suya sağlıklı biçimde ulaşmasını sağlamak adına doğru sıhhi tesisat yapmanın önemi büyüktür. Sistem doğrudan insan sağlığıyla bağlantılı olduğu için tesisatın projelendirilme süreci ve ürün seçimi son derece önemlidir. Temin edilen suyun temiz ve sağlıklı olarak yapılara iletilmesi için kullanım amacına uygun, korozyona dayanıklı malzemeler tercih edilmelidir. Aşınma ve paslanma eğiliminde olan sıhhi tesisat malzemeleri yerine insan sağlığına zararı olmayan materyallerden imal edilen ürünlerin kullanılması oldukça önemlidir.
Önemli Bir Altyapı Çalışması Olan Sıhhi Tesisat Nasıl Yapılır?
Sıhhi su tesisatı, çevre ve toplum sağlığıyla doğrudan ilişkili, önemli bir altyapı çalışmasıdır. Dolayısıyla tesisatın proje ve uygulama aşamalarını alanında uzman kişiler gerçekleştirmelidir. Sıhhi Tesisat Yönetmeliği’ne uygun projelendirme ve hatasız uygulama ancak profesyonel kişiler tarafından gerçekleştirilebilir. Sıhhi tesisatın yapım aşamaları şu şekildedir:
- Projelendirme: Mekanik tesisat projesi çizme yetkisi olan mühendis, mimar veya firmalar tarafından gerçekleştirilir. Sıhhi tesisat projesinde; kolon şeması, kat ve temel planları yer almalıdır. Pis boru yerleşimleri ve kanal bağlantıları gibi en ince ayrıntıların dahi sıhhi tesisat planında bulunması gerekir.
- İç Tesisatın Döşenmesi: Bu aşamada su boruları ihtiyaç duyulan alana döşenir. Sıhhi tesisat boru çapları, temiz su için 25 mm, kanalizasyon tahliyesi içinse 50 – 200 mm arasında olmalıdır. Daha sonra musluklar takılarak işlem tamamlanır. İç tesisatın yenilenmesi bir hayli zahmetli ve masraflı olabilir. Dolayısıyla suyun sorunsuz bir şekilde iletilmesi sağlanmalı; tesisatın çalıştığından emin olunmalıdır.
- Beslenme Borusu Kurulumu: Suyun ana kaynağından kullanım alanına iletilmesini sağlayan bu tesisatın bir diğer adı priz hattı olarak bilinir. Beslenme borusunun hattı yer altına kazılarak döşenir. Bu sayede kış aylarında suyun donma ihtimali söz konusu olmaz.
- Su Sayacı Takılması: Kullanılan suyun metreküp bazında ölçülerek faturalandırılmasını sağlayan sayaçlar, tesisatın son aşamasında takılır. Sayaç; saat, musluk ve vana olmak üzere 3 kısımdan oluşur. Boruların patlaması ya da
tesisatta kaçak olması hâlinde vanayı kullanarak suyu kesebilirsiniz.
Sıhhi tesisat, birçok sistemle bağlantılı olarak çalışır. Planlama ve uygulama aşamasında yapılan hatalar yalnızca tesisatın değil aynı zamanda binanın da hasar görmesine yol açabilir. Proje aşamasında binanın fizikî ve mimari yapısı mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Sıhhi Tesisat Borularının Montajında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Sıhhi tesisat borularının montajı yapılırken bazı noktalara dikkat edilmesi faydalı olacaktır. Kaliteli ve emniyetli bir tesisat için gelecekte oluşabilecek aksaklıkları öngörebilmeli ve bu doğrultuda bazı önlemler almalısınız. Bina özellikleri, kullanıcı alışkanlıkları ve ihtiyaçları ön planda tutulduğu takdirde sıhhi tesisat borularının montajı sorunsuz tamamlanabilir. Estetik, işlevsellik ve arıza durumunda hızlı müdahale edilebilecek şekilde uygulanan sıhhi tesisat sistemi, kullanıcılar için uzun vadede büyük avantaj sağlar.
Erişilebilirlik
Borular, kolay ulaşılabilecek şekilde döşenmediği takdirde sıhhi tesisat arızaları ve onarımı için müdahale etmek bir hayli zorlaşır. Çeşitli sebeplerden kaynaklanan sorunların giderilebilmesi için boruların değiştirilmesi gerekebilir. Dolayısıyla bu gibi olasılıklar hesaba katılarak mimari tasarım aşamasında birtakım önlemler alınmalıdır. Bunun için tesisat bacaları projeye eklenebilir, borular sıva altı ya da ankastre biçiminde döşenebilir.
Estetik
Açıkta olacak sıhhi tesisat boruları, birbirine ve duvarlara paralel olacak şekilde döşenmelidir. Borular, eşit aralıklarla monte edildiği takdirde daha düzenli ve estetik bir görüntü ortaya çıkar. Tesisat borularını hem erişilebilir hem de estetik kılmak için tavan ve kirişler tercih edilebilir.
Donma
Katı hâle geçen bir sıvının hacminin artması, sıhhi tesisat sistemini riske atabilir. Bu durum, boruların patlamasına ve tesisatın hasar görmesine yol açabilir. Sıhhi tesisat borusunu donma riskinden korumak için yalıtım yaptırılabilir. Montaj aşamasına alınabilecek bir diğer önlem ise boruları nispeten daha sıcak olabilecek bölgelerden geçirmektir.
Koç Vuruşu (Basınç Dalgalanmaları)
Musluğun aniden kapanması veya tesisattaki suyun hızının düşmesi sonucunda borulardaki basınç artabilir. Basınçta artı ve eksi yönde oluşan dalgalanmalara koç vuruşu adı verilir. Dalgalanmalar, suyun akış hızıyla bağlantılıdır. Koç vuruşunu önlemek adına musluk ve vanalar aniden kapatılmamalı, boru çapları büyük olmalıdır. Ek olarak basınç düşürme vanaları da kullanılabilir.
Eğim
Sıhhi tesisat döşenirken yatay boruların uzunluk ölçüsü doğrultusunda eğim verilmelidir. Kısa mesafelerde eğim miktarı artırılabilir. Gereksinim duyulduğu takdirde birden fazla noktaya eğim verilebilir. Tesisat, boruların içerisindeki havanın su akıtma bölümüne yükselmesini sağlayacak şekilde planlanmalıdır.
Gürültü
Tesisat içerisinde yer alan rezervuar, su sayacı ve contası gevşek bırakılan muslukların titreşimi gürültüye yol açabilir. Borular ile kelepçe ve konsollar arasına lastik benzeri yalıtım işlevi gören malzemeler konularak titreşim ve ses oluşması önlenebilir.
Boruların Sabitlenmesi
Tesisat döşenirken kullanılan boru ve ek parçalar muhakkak sabitlenmelidir. Boruları kelepçe ve askı aparatları yardımıyla duvar ya da tavana sabitleyerek gürültü oluşumunun önüne geçebilirsiniz.
Binanın Oturması
Sıkışma sonucunda binanın zemininde seviye kaybı olabilir. Tesisatta kullanılan borular, daha büyük çaplı olanların içerisinden geçirilerek döşenebilir, binanın oturma ihtimaline karşı önlem alınabilir.
Su Dağıtımının Denetlenmesi
Şebeke hattındaki suyun basıncı 5-6 katlı binalarda kullanım için yeterli düzeyde olabilir. Daha yüksek binalarda ise suyun üst katlara istenilen seviyede ulaşamadığı gözlemlenmiştir. Çözüm olarak su deposuna besleme hattı bağlatabilirsiniz.
Sağlıklı Bir Boru Tesisatı Tasarımı Olan Sıhhi Tesisatta Kullanılan Malzemeler Nelerdir?
Sıhhi tesisatta kullanılan malzemeler, yapının teknik özelliklerine ve ihtiyaca göre değişkenlik gösterebilir. Bu malzemelere dair detayları aşağıda bulabilirsiniz.
Çalpara Çekvalf
Tesisat ihtiyacına göre farklı büyüklüklerde üretilen bu malzeme, mil adı verilen parçanın üzerinde hareket eden bir disk sayesinde çalışır. Bu sayede suyun geriye akması engellenir, tek yönde ilerlemesi sağlanır.
Musluk
Tesisatta dolaşan suyun kullanım alanına aktarılmasını sağlar. Borunun büyüklüğüne göre tasarlanan musluklar, suyu keser ya da akışı devam ettirir. Evde kullanılan muslukların yanı sıra endüstriyel çeşitleri de bulunmaktadır.
Kelepçe
Birbirine geçmeli borularda kelepçe kullanılır. Suyun basınç miktarı ya da akış hızına bağlı olarak boruların birbirinden ayrılabilir. Bu durum, kelepçe kullanılarak önlenebilir.
Gider Boruları
Kirli su ve atık tahliyesinde kullanılan gider borularının yüzeyi geniştir. Tıkanma ihtimali söz konusu olmayan bu borular, pürüzsüz yapısı sayesinde katı atıkları kolayca tahliye eder.
Vana
İş yerleri ve sulama sistemlerde konutlara oranla daha sık kullanılır. Muslukların dış etkenlere bağlı olarak zaman içerisinde işlevini kaybetmesi sebebiyle daha dayanıklı olan vanalar tercih edilir.
Menfez Demiri
Katı atıkların herhangi bir engele takılmadan tahliyesini sağlar. Üstelik menfez demirleri sayesinde gider kuyularının üzeri kapatılarak olası kazalar önlenir.
En Çok Yaşanan Sıhhi Tesisat Sorunları Nelerdir?
Kirli ve temiz su tesisatlarında farklı problemler yaşanabilir. Sıhhi tesisatta oluşan küçük ölçekli arızalar bile tüm sistemi olumsuz etkileyebileceği için hızlı bir şekilde onarılması gerekir. Planlama ve uygulama aşamasında olası sorunlar öngörüldüğü takdirde onarım işlemleri daha kolay yapılabilir.
Temiz Su Tesisatı Sorunları
Temiz su tesisatında kullanılan boruların paslanması oldukça sık rastlanan sorunlar arasındadır. Borular, korozyon ve oksitlenme nedeniyle işlevini kaybeder, sağlanan suyun kalitesi düşer. Borularda ve birleştirme noktalarında oluşan deformasyonlar sık rastlanan temiz su tesisatı sorunlarıdır. Herhangi bir arıza durumda geç kalmadan yetkililere başvurarak tüm bu sorunların çözüme ulaştırılmasını sağlayabilirsiniz.
Kirli Su Tesisatı Sorunları
Sifon arızası, dış boruların delinmesi ya da kanalizasyon bağlantısındaki problemler kirli su tesisatıyla ilgilidir. Üstelik bu tür arızalar sağlık açısından sorun teşkil edebileceği için derhal müdahale edilmelidir.
Sıhhi Tesisatın Kullanıldığı Alanlar Nelerdir?
Konutlardan barajlara kadar birçok alanda sıhhi tesisat kullanılır. Yine lağım ve menfez kurulumları sıhhi tesisatın kullanıldığı alanlar arasındadır. Akaryakıt taşıma, atık su ve drenaj sistemleri de sıhhi tesisat kategorisinde yer almaktadır.
